W środę 15 stycznia 2014 w Domu Arcybiskupów Warszawskich miała miejsce kolejna, trzecia debata z cyklu „Myśląc z Wojtyłą”. Na temat problemów, z jakimi zmaga się współczesna Europa i świat rozmawiali premier Hanna Suchocka, o. dr Maciej Zięba OP oraz prof.. Marek A. Cichocki. Spotkanie prowadził red. Tomasz Kempski z telewizji internetowej Foksal Eleven, działającej w ramach Centrum Myśli Jana Pawła II. Po debacie odbyło się doroczne spotkanie opłatkowe, na które kard. Kazimierz Nycz zaprosił dziennikarzy i pracowników mediów.
Spotkanie rozpoczęto wspólną modlitwą, po której Anna Nehrebecka przeczytała fragment poezji Karola Wojtyły. Debatę rozpoczęło wystąpienie o. dr Maciej Zięba OP, filozof i teolog, prezes Instytutu Tertio Millennio. O. Zięba zauważył, iż w centralne miejsce w refleksji Jana Pawła II dotyczącej Europy i świata zajmował duchowy wymiar historii i dziejów świta. Papież, jak zauważył dominikanin, wielokrotnie podkreślał w swoim nauczaniu, iż jedność i solidarność Europy winna być postrzegana przede wszystkim w znaczeniu duchowym. – Istotą był dla Wojtyły ów duchowy wymiar, który jednak pozostaje realistyczny a nie idealistyczny. Papieska wizja jest wizją skuteczną. Jest to idealizm bardzo realistyczny – powiedział o. Zięba.
Jak podkreślił o. Zięba, również dziś, analizując sytuację Europy często ulegamy powierzchownemu oglądowi spraw. – Mimo zanikania granic w ramach Unii Europejskiej, pojawiają się dużo większe bariery dzielące społeczeństwa i państwa, są nimi podziały duchowe i światopoglądowe – przestrzegł o. Zięba.
W obliczu polaryzacji stanowisk i światopoglądów, widząc złożoność tego świata, jak zauważył o. Zięba, Jan Paweł II nigdy nie szukał prostych rozwiązań, nigdy nie ignorował swojego rozmówcy, ale dążył do dialogu i wzajemnego zrozumienia. Dialog był dla niego formą życia Kościoła. – Papież Benedykt XVI w swym nauczaniu kładł nacisk na samoświadomość Kościoła, papież Franciszek na otwartość Kościoła, tak w nauczaniu Jana Pawła II można znaleźć postulat samoświadomości Kościoła otwartego – mówił.
Jako druga, głos w debacie zabrała Hanna Suchocka, doktor prawa, była premier i była ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej. Pani premier w swym wystąpieniu podkreśliła ważną rolę, jaką w nauczaniu Jana Pawła II o świecie odrywała jedność. – Papież przestrzegał nas przed tym, żeby nie budować murów wewnętrznych. A my zaczynamy budować takie mury i okopywać się wokół nich. A przecież papież mówił, że mamy być zjednoczeni i przeobrażeni. Jeśli tego nie zrobimy, to nie będziemy potrafili myśleć o zjednoczonej Europie i świecie – mówiła.
– Papież widząc tworzące się podziały szukał elementów scalających Europę – zauważyła. Podstawowym elementem leżącym u fundamentów myśli europejskiej jest człowiek, również w centralnym miejscu nauczania Jana Pawła II było poszanowanie godności ludzkiej. W Akcie Europejskim z 1982r, przytoczonym przez Hannę Suchocką, papież wymienił w zasady, których przestrzeganie konieczne jest do zjednoczenia Europy. Były nimi: godność osoby ludzkiej, głębokie przywiązanie do sprawiedliwości i wolności, duch inicjatywy, szacunek dla życia, tolerancja, pragnienie współpracy i pokoju.
W 2003 zasady te, wzbogacone o wartość rozumu i rozdział między religią a polityką, zostały raz jeszcze przypomniane światu przez Jana Pawła II w posynodalnej adhortacji o Kościele w Europie. Myśl papieża ewoluowała, jego słowa były aktualne i odnosiły się do kontekstu historycznego, w jakim je wypowiadał – zauważyła Hanna Suchocka.
Kończąc swoje wystąpienie, Hanna Suchocka zauważyła, iż papież od początku swego pontyfikatu walczył o zakorzenienie Europy w jej chrześcijańskiej tożsamości, której fundamentem jest poszanowanie godności ludzkiej.
Ostatni z prelegentów, prof. Marek Cichocki, germanista, filozof i politolog, zwrócił uwagę słuchaczy na to, iż pontyfikat Jana Pawła II przypadł na okres wielkich przemian w Europie i na całym świecie. – Był to czas wielkiej nadziei, ale i wielkiego wyzwania – podkreślił. Jak zauważył prof. Cichocki, dziś w miejsce globalnego konfliktu, pojawiały się inne, może bardziej regionalne, ale równie groźne. Problem zła we współczesnym świecie jest jeszcze trudniej zauważyć i zdefiniować. – Świat stał się zglobalizowany, otwarty i bardziej wielowymiarowy. Pozwala zabrać głos tym, którzy zostali zepchnięci na margines. To prowadzi nas do pytania o współczesną Europę – zauważył.
Przenikanie się kultur, nowe media dające możliwość włączenia się w publiczną debatę, sprawiły, że Europa stała się kontynentem mocno podzielonym, niepewnym siebie i pogrążonym w kryzysie własnej tożsamości. Europa tkwiąca w postmodernistycznej próżni umiera – podkreślił prof. Cichocki. U podstaw tego kryzysu leży brak poszanowania podstawowych zasad wynikających z godności człowieka. Zdaniem Cichockiego, konieczne jest dzisiaj stworzenie warunków sprawiedliwości społecznej szanującej godność osoby ludzkiej, o której tak często mówił Jan Paweł II. – Winna powstać koalicja antropologiczna wokół obrony człowieka – podkreślił.
Prelegenci podsumowując debatę postawili tezę, iż współcześnie, wobec przenikania się kultur i światopoglądów, o ile chrześcijaństwo może istnieć bez Europy, o tyle Europa nie może istnieć bez chrześcijaństwa. Na pytanie, jak przywrócić chrześcijaństwo Europie, udzielono zgodnej odpowiedzi, iż konieczny jest jej powrót do swojej tożsamości, do swoich korzeni. Powrót, który nie jest zamykaniem się na innych, ale który może stać się punktem wyjścia do dialogu, zachowując samoświadomość Europy otwartej – powiedział o. Zięba.
Na zakończenie debaty goście wysłuchali koncertu kolęd w wykonaniu Wioli Brzezińskiej z zespołem. Następnie odbyło się spotkanie noworoczne kard. Kazimierza Nycza z zebranymi dziennikarzami i pracownikami mediów.
Cykl spotkań „Myśląc z Wojtyłą…” organizowany jest przez Kurię Warszawską, Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie, kwartalnik „Więź”, Centrum Myśli Jana Pawła II, Fundację Dzieło Nowego Tysiąclecia, Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie, Instytut Papieża Jana Pawła II i Katolicką Agencję Informacyjną.
Kolejne spotkanie „Myśląc z Wojtyłą… o Polsce” odbędzie się 13 lutego 2014, o godz. 18:00 w Domu Arcybiskupów Warszawskich, ul. Miodowa 17/19.
