23 listopada 2010 r. odbyło się Posiedzenie Naukowe Warszawskiego Towarzystwa Teologicznegoim. bł. ks. Romana Archutowskiego w siedzibie WTT na Bielanach przy ul. Dewajtis 3. Referat pt. „Życie – kosztem życia?” wygłosił znany kanonista ks. prof. dr hab. Wojciech Góralski (UKSW), ustosunkowując się przede wszystkim do problematyki ekskomuniki w kontekście dyskusji na temat in vitro.
Poniżej streszczenie naistotniejszych kwestii poruszonych w referacie „Życie – kosztem życia?”
Życie człowieka, jako należące do najwyższych wartości, podlega ochronie prawnej – zarówno w systemie prawa polskiego (art. 38 Konstytucji RP i art. 157 a § 2 kodeksu karnego), jak i w systemie prawa kanonicznego (kan. 1398 kodeksu prawa kanonicznego).
Gdy chodzi o ochronę życia poczętego, to prawo kanoniczne przewiduje sankcję karną za przestępstwo aborcji: ekskomunikę latae sententiae, a więc zaciąganą mocą prawa, gdy nastąpił skutek aborcyjny. Karze tej podlega zarówno kobieta, która sama dokonuje aborcji lub poddaje się zabiegowi aborcyjnemu, jak i wszyscy konieczni współsprawcy fizyczni i moralni tego przestępstwa (zob. kan. 1329 § 2 kpk). Kara ekskomuniki nie wyklucza z Kościoła, lecz ze wspólnoty sakramentalnej.
Biorąc pod uwagę odnośne dokumenty Kongregacji Doktryny Wiary, w szczególności Instrukcję Dignitas personae z 12.12.2008 r., należy przyjąć, iż ekskomunikę latae sententiae zaciąga również kobieta poddająca się technikom zapłodnienia in vitro oraz dokonujący tych technik (podobnie wszyscy konieczni współsprawcy fizyczni i moralni takich działań), jeśli w następstwie ich stosowania, a tak jest w każdym przypadku, ma miejsce unicestwienia zarodków.
Natomiast samo głosowanie przez parlamentarzystę katolika na rzecz ustawy proaborcyjnej czy ustawy dopuszczającej stosowanie zapłodnienia in vitro, jakkolwiek stanowi poważną winę moralną, to jednak nie powoduje zaciągnięcia ekskomuniki, gdyż ta przewidziana jest za konkretny czyn aborcyjny.
