16.05.2014 obyła się debata teologów na temat Przyszłości Teologii. Podczas spotkania zorganizowanego przez Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie grono profesorów z całej Polski podjęło temat wyzwań, przed którymi stoi współczesna teologia. Prelegenci wspólnie zastanawiali się, w jaki sposób czerpać z historycznego dziedzictwa świętej teologii, by była ona atrakcyjna dla współczesnego człowieka i przyczyniła się do jego zbawienia.
Debatę otworzył Rektor Papieskiego Wydziału Teologicznego Sekcji św. Jana Chrzciciela, ks. prof. dr hab. Krzysztof Pawlina. Spotkanie rozpoczął modlitwą św. Tomasza z Akwinu, patrona teologów. Następnie o zabranie głosu został poproszony bp warszawsko-praski, Henryk Hoser. Ksiądz. Biskup wyraził radość ze zorganizowanego spotkania oraz podkreślił, iż jego zdaniem przyszłością współczesnej teologii winna być teologia człowieka, jaką uprawiał Jan Paweł II.
Pierwszy głos w debacie zabrał ks. prof. dr hab. Marek Sarowieyski. Nakreśliwszy zarys dziejów teologii poczynając od dziedzictwa starożytnej teologii aż do współczesności podkreślił, iż już u schyłku epoki patrystycznej nastąpił rozłam między teologią rozumianą jako nauka uprawiana na uniwersytetach, a duszpasterstwem i ewangelizacją. Według ks. Starowieyskiego podział ten trwa do dziś. „Teologia oderwała się od Kościoła i od wierzących. (…) Pan Bóg staje się przedmiotem nauki, jak przedmiotem nauki biologii jest pierwotniak. (…) Dawniej mówiono o świętej teologii, dziś zgubiono ten przymiotnik zapominając, że jej obiektem jest nie jakikolwiek przedmiot, ale Bóg najświętszy i Jego objawienie. Teologia jest święta, musi uświęcać człowieka, formułować go przez naukę, modlitwę i ascezę i być uprawiana przez człowieka dążącego do świętości.” – podkreślił ks. Starowieyski.
Ksiądz prelegent zauważył również, że konieczny jest powrót do roli teologii, jako nauki starającej się znaleźć odpowiedzi na pytania i problemy nurtujące współczesnego człowieka, czerpiąc z dorobku dwudziestu wieków chrześcijaństwa i będąc jednocześnie autorytatywnym głosem urzędu nauczycielskiego Kościoła.
Ks. Starowieyski naciskał również, iż współczesny teolog musi być nie tylko wybitnym naukowcem, ale przede wszystkim człowiekiem głębokiej wiary i modlitwy, musi dążyć do świętości. „W laicyzującym się świecie zlaicyzowała się również teologia. Skompleksowani teologowie wobec, zarzutów irracjonalności chcieli, by stała się ona naukową, była tak samo jak inna nauka wykładana na uniwersytetach. Zapomnieli o jej specyfice, o jej świętości i świętości głoszącego teologię, która jest conditio sine qua non rozwoju teologii. Jeśli teologia straci swoją świętość, nie zda się na nic, jedynie na wyrzucenie jak sól zwietrzała pozbawiona smaku, bo ludzie oczekują od Kościoła świętości i wyrazistości, czyli jednoznaczności nauki Kościoła.” – powiedział ks. Starowieyski.
Kolejny prelegent – ks. prof. dr hab. Jerzy Szymik, swe wystąpienie rozpoczął od podkreślenia, iż podstawowym zadaniem teologii jest rozumna służba wierze, a do jej instrumentariów należą równorzędnie wiara i rozum. „To, co teologii jest zadane, jest jej uprzednio dane, a teologii dana jest przede wszystkim wiara, i jej teologia winna służyć, by nie być jedynie religioznawstwem. Teologia przestaje być sobą jeśli jest uprawiana bez wiary.” – podkreślił prelegent. Ks. Szymik wymienił trzy główne zadania współczesnej teologii i teologów: służba syntezie prawdy i wiary, czyli prawdzie wiary; określenie głównym podmiotem mówiącym samego Boga; spojrzenie na teologię z perspektywy Syna, pełnej zależności od Niego.
Kończąc swoje wystąpienie ks. prof. Jerzy Szymik podkreślił, iż poznanie prawdziwego Boga jest zawsze poznaniem angażującym, trwaniem w perspektywie Syna, by z tej perspektywy widzieć Ojca i cały świat. „Argumentatywna siła intelektu nie wystarczy, trzeba naśladowania. Słowa i argumenty, idee i dyskusje nie wystarczą, naśladowanie jest koniecznym warunkiem w procesie poznawania prawdy o Bogu poznania teologicznego.” – zakończył prelegent.
Po wygłoszonych prelekcjach swoje słowa do zgromadzonego grona profesorów skierował Przewodniczący Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski, ks. bp Andrzej Dziuba. Ksiądz Biskup podkreślił, że teologia nie jest jedynie nauką, ale przede wszystkim powinna być odbierana indywidualnie jako szczególne powołanie i droga życiowa, winna być odpowiedzią na potrzeby rodzące się w Kościele, we wspólnocie wierzących. „Współcześnie jednak – zauważył ks. Biskup – wydaje się, że brakuje wielkich teologów, brakuje wielkich pytań stawianych przez Kościół i świat. Konieczne jest zastanowienie się, co należy zrobić, by współczesny człowiek zainteresował się teologiem, Bogiem, żeby zaczął stawiać pytania.”
Pierwszą część panelu zakończyła debata dotycząca wyzwań współczesnej teologii, w której wzięli udział: ks. prof. dr hab. Marek Starowieyski, ks. prof. dr hab. Jerzy Szymik, ks. dr Jerzy Lachowicz, ks. prof. dr hab. Tadeusz Syczewski oraz ks. dr Henryk Witczak. Debatę poprowadził ks. dr Artur Filipowicz.
Następnie zebrani wysłuchali przesłania kard. Kazimierza Nycza, Wielkiego Kanclerza PWTW. Ksiądz Kardynał zasygnalizował zebranym profesorom potrzebę podjęcia reorganizacji struktur uczelni teologicznych i seminariów, tak by oferowały one wyższe standardy nauczania i były atrakcyjniejsze dla studentów.
Drugą część spotkania rozpoczęło wystąpienie ks. prof. dr hab. Sławomira Nowosada na temat teologii krajów anglosaskich. Prelegent geograficznie i personalnie prześledził sytuację teologii wykładanej na uniwersytetach w krajach anglosaskich, by na koniec przedstawić trendy uprawiania teologii, jakie się wykształciły w środowiskach zarówno katolickich jak i ogólniej – chrześcijańskich. Zdaniem ks. Nowosada teologia współczesna szuka przede wszystkim kontaktu z nauką, dialogu rozumu i wiary, często nie da się jej opisać w prostym podziale na teologię konserwatywną i liberalną, jest ona otwarta na kulturę i na życie społeczne.
Następnie głos w debacie zabrał ks. prof. dr hab. Tadeusz Guz. Mówiąc o teologii filozoficznej podkreślił, że współcześni teologowie powinni z całą determinacją kontynuować tradycję wielkiej teologii, bazując na klasycznych zasadach myślenia, na tożsamości, niesprzeczności, wyłączonym środku, przyczynowości i zasadzie bytu. „W zależności od tego, jaki będzie stosunek współczesnej teologii i filozofii do Wcielonego Logosu, a więc także do Boga Ojca i do Boga Ducha Świętego, taka będzie jakość, kształt, stabilność i piękno, zarówno współczesnej filozofii jak i teologii.” – podkreślił ks. Profesor.
Po wygłoszonych dwóch prelekcjach odbyła się wspólna debata prowadzona przez ks. prof. dr. Hab. Tomasza Stępnia. Do dyskusji na temat teologia a duszpasterstwo zostali zaproszeni: ks. prof. dr hab. Sławomir Nowosad, ks. prof. dr hab. Tadeusz Guz, ks. dr hab. Jacek Grzybowski, ks. dr Piotr Kaczmarek, ks. mgr lic. Wojciech Hackiewicz.
Na zakończenie spotkania wszyscy uczestnicy sympozjum wzięli udział we wspólnej modlitwie przed Najświętszym Sakramentem.
Zapraszamy do galerii fotografii z tego spotkania.
Już wkrótce zostaną opublikowane materiały video z konferencji.
